تعریف عملیاتی متغیر ها

تعریف عملیاتی متغیر های تحقیق:

تعریف عملیاتی Operational definition یعنی اندازه‌پذیر کردن مفاهیم مورد مطالعه. با توجه به تعریف مفهومی، معنا و مفهوم متغیر مورد بررسی قابل درک می‌شود. حال با استفاده از تعریف عملیاتی باید متغیر مورد بررسی قابل اندازه‌گیری و سنجش شود.

هدف اصلي از تعريف عملياتي، سهولت در برقراري ارتباط و جلوگيري از تضاد در معاني نزد خوانندگان است. تعريف عملياتي يعني تعريف مفاهيم به شيو ه اي كه پژوهشگر آنها را در عمل اندازه گيري مي كند.اين مفهوم را دانشمندان به گونه هاي متفاوت شرح داده اند. در زير، چند نمونه كه جامع ترين آنها بيان مي شود:

سلسله دستوراتي كه چگونگي انجام تحقيق را جهت تعيين وجود يا درجه ميزان شيء يا پديده اي(كه در مفهومي خلاصه شده) در سطح تجربي بيان كند.
شرح متغيرها، به شيوه اي كه مورد اندازه گيري قرار مي گيرد . مانند هوش و اضطراب كه در نزد افراد مختلف، داراي تعاريف متفاوت است. تعريف عملياتي براي متغيرها و مفاهيمي كه تعريف يكساني از آنها در دسترس نيست، داراي اهميت بيشتري است.
شرح فعاليت هايي كه پژوهشگر براي اندازه گيري يا دستكاري يك متغير انجام مي دهد.
تعريفي كه از طريق آن، مفهوم يا ساخت پديده، با استفاده از اعمالي كه برا ي اندازه گيري آن به كار برده مي شود، تعريف مي گردد.
چگونگي يافتن اندازه يك صفت از طريق معرف ها نيز تعريف عملياتي است.

فردوس ‘ىخيرخواه’