تقشع

بلغم موادی اند که توسط سرفه از طرق تنفسی خارج گردیده و شامل مخاط، قیح، خون، میکرواورگانیزم ها، بقایای حجروی و مواد تجبنی (Caseous Materail) بوده میتواند.

تولید بلغم یک پدیده ای غیر نورمال است مریضان در مورد آن کمتر صحبت میکنند و اکثراً آنرا بلع مینمایند. بلغم باید از نظر مقدار، رنگ، بوی و نوعیت مورد مطالعه قرار گیرد.

مقدار بلغم

• کم:برانشیت، مرحله ابتدائی نومونیا، استما
• متوسط:برانشیت مزمن، توبرکلوز
• زیاد:برانشکتازی، برانشیت مزمن، آبسه ریه، کانسر ریه

مقدار زیاد بلغم قیحی که بصورت آنی و یکباره خارج میشود نمایانگر Rapture آبسه ریه و یا Empyema به داخل قصبات است. مقادیر زیاد بلغم آبگین همراه با کف گلابی رنگ در مریضی که آناً عسرت تنفس پیدا نمده اذیمای حاد ریه را نشان میدهد اما اگر این عارضه هفته ها دوام نماید (Bronchorrhoea) کانسر حجرات اسناخ (alveolar cell cancer) را محتمل میسازد.

ظاهر بلغم

• بلغم آبکی یا serous: در احتقان ریوی و اذیمای ریه
• بلغم مخاطی یا mucoid: در برانشیت حاد و مزمن استما
• بلغم قیحی مخاطی یا muco prulent: در انتانات ریه و قصبات
• بلغم قیحی یا prulent: در برانشکتازی، آبسه ریه و توبرکلوز ریوی

رنگ بلغم

• سفید: مخاطی
• خاکستری: مخاط با استنشاق گرد و خاک
• سیاه: مخاط همراه با گرد و غبار ذغال (melanoptysis)
• زرد یا سبز: قیحی
• به رنگ زنگ rusty red: خون تغییر یافته در pneumococcal pneumonia
• گلابی کف دار: اذیمای حاد ریه
• سرخ تا قهوه ای: خون آلود در hemoptysis و انتان klebsilla

اهمیت کلینیکی رنگ بلغم

• در برانشکتازی مزمن و COPD اگر مداخله انتان صورت نگرفته باشد بلغم مخاطی و بی رنگ است.
• در انتانات حاد طرق تنفسی سفلی و استما قصبی از اثر موجودیت ایزونوفیل ها بلغم زرد رنگ است.
• در COPD و برانشکتازی از اثر انتانات مزمن بلغم سبز رنگ دیده میشود (نیوتروفیل های مرده)
• بلغم قیحی سبز رنگ با از بین رفتن نیوتروفیل ها و آزاد شدن انزایم سبز رنگ (Veredoperoxidase) ایجاد میشود.
• بلغم صبحانه مریضان مبتلا به COPD از اثر رکودت شبانه نیوتروفیل ها، سبز رنگ است.
• در صفحه ابتدائی Pneummococal pneumonia بلغم از اثر ضیاع کرویات سرخ خون به رنگ سرخ خشتی در میآید.

بوی بلغم

در برانشکتازی، آبسه ریه و allergic aspergillosis افرازات چسبناک در طرق تنفسی تجمع نموده و این cast های قصبی به شکل ساختمان های کرم ماننده با سرفه خارج میشود. مواد جامد دیگری که بعضاً با سرفه خارج خواهند شد میتواند شامل تومورهای نکروتیک، اجسام اجنبی مثل پارچه های مواد غذایی، دندان و یا تابلیت ها باشد.